Mặt nạ kịch Noh là mặt nạ truyền thống của Nhật Bản. Nhiều người thường thắc mắc tại sao mặt nạ Noh có biểu cảm, những bí ẩn đằng sau mặt nạ kịch Noh là gì. Nếu bạn cũng đang tò mò, muốn tìm hiểu về chiếc mặt nạ này thì hãy cùng Phuong Nam khám phá những bí ẩn đằng sau mặt nạ kịch Noh nhé!

Sơ lược mặt nạ kịch Noh

Noh là một nghệ thuật biểu diễn cổ điển tiêu biểu của Nhật Bản đã hoàn thiện phong cách độc đáo của riêng mình trong hơn 600 năm lịch sử. Noh là một vở kịch hát và múa được trình diễn trên sân khấu Noh chuyên dụng, sử dụng mặt nạ kịch Noh và trang phục đẹp mắt.

Mặt nạ kịch Noh là dụng cụ chính được diễn viên kịch Noh sử dụng và diễn trên sân khấu. Có thể nói mặt nạ kịch Noh là một trong những yếu tố quan trọng nhất của vở kịch Noh.

Ngày xưa, mặt nạ kịch Noh mang ý nghĩa tôn giáo vì vậy nó được mang trong các sự kiện, lễ nghi mang ý nghĩa tôn giáo.

Nguồn gốc của mặt nạ kịch Noh được cho là từ mặt nạ Gigaku va Bugaku của thời Nara và Heian, nhưng mặt nạ của những thời kỳ đó thực tế sao chép từ các bức tượng và tranh vẽ Phật giáo. Mãi cho đến cuối thời Muromachi, những chiếc mặt nạ có thể thể hiện tính cách của nhân vật chính trong các vở kịch Noh cuối cùng đã được tạo ra. Đến thời Edo, những cải tiến mới đã được thêm vào mặt nạ, làm cho chúng trở nên càng đặc sắc hơn.

Theo dòng chảy phát triển của kịch Noh, ngày càng có nhiều mặt nạ Noh được tạo ra với sự thay đổi những chi tiết trên mặt nạ như màu da, hình dạng, màu sắc của mặt, hình dáng của lông mày, miệng, khung xương mặt,... Sự thay đổi những chi tiết nhỏ trên khuôn mặt thể hiện nét thẩm mỹ bí ẩn của mặt nạ kịch Noh.

Người ta nói rằng hiện nay có khoảng 250 mặt nạ Noh, về cơ bản, có khoảng 60 loại. Trong đó, được chia làm năm mặt nạ chính: mặt nạ ông già (老人の面), mặt nạ quỷ (鬼神の面), mặt nạ nữ (女面), mặt nạ cuồng thù hận (怨霊の面), mặt nạ nam (男面), tuy nhiên, có một số khác biệt trong phương pháp phân loại của các nhà nghiên cứu.

Các loại mặt nạ kịch Noh cơ bản

Việc phân loại mặt nạ kịch Noh không phải là tuyệt đối, mà do diễn viên quyết định dựa trên sự đánh giá tổng thể về đặc điểm khuôn mặt, nhân phẩm và khí chất của mỗi mặt nạ, độ tương thích của nó với vở kịch và sự tương thích của nó với trang phục.

Liệu mặt nạ kịch Noh có vô cảm hay không?

Không chỉ mặt nạ kịch Noh mà hầu hết các loại mặt nạ đều được cho là không có cảm xúc. Người Nhật có câu thành ngữ “mặt như mặt nạ Noh”, dùng để chỉ những người có vẻ mặt vô cảm, khó đoán, người khác nhìn vào hoàn toàn không biết người đó đang nghĩ gì. Tuy nhiên, liệu mặt nạ kịch Noh có vô cảm như câu thành ngữ trên.

Chắc hẳn, khi nhìn vào những chiếc mặt nạ kịch Noh được trưng bày trên kệ trong các cửa hàng hay các viện bảo tàng cổ thì khó mà đọc được biểu cảm nét mặt của nó.

Mặt nạ kịch Noh trong viện bảo tàng

Tuy nhiên, có một thú vị là thông qua cách diễn của các diễn viên kịch Noh, khán giả có thể thấy được biểu cảm phong phú đến không tưởng của mặt nạ kịch Noh. Mặc dù, đó vẫn chiếc mặt nạ được đặt trong viện bảo tàng hay cửa hàng nhưng khi được diễn viên kịch Noh mang lên sân khấu, qua từng phân cảnh của vở kịch thì biểu cảm của khuôn mặt cũng được chuyển đổi một cách kỳ lạ.

Chẳng hạn như, chiếc mặt nạ Hannya, nếu nhìn bên ngoài thì nó là một chiếc mặt nạ đáng sợ. Tuy nhiên, khi được mang diễn trên sân khấu chiếc mặt nạ này không chỉ để thể hiện trạng thái đáng sợ mà còn để diễn tả nỗi buồn, đau khổ của người phụ nữ khi bị hắc hóa trở thành quỷ,..

Sự thay đổi biểu cảm của mặt nạ Hannya

Bí quyết làm nên mặt nạ kịch Noh không vô cảm

Tất nhiên người làm mặt nạ kịch Noh có cảm xúc chân thực đến vậy không ai khác chính là những diễn viên kịch Noh tài năng, tuy nhiên, bí mật thực sự nằm ở “biểu hiện mơ hồ” và “cấu trúc không đối xứng” của mặt nạ kịch Noh.

Những “biểu hiện không rõ ràng” này được gọi là “biểu cảm trung gian”. Người ta nói rằng khi các nghệ nhân tạo ra mặt nạ đã thêm một chút biểu cảm này. “Biểu cảm trung gian” này kết hợp với biểu cảm của diễn viên thì một loạt các biểu cảm trên khuôn mặt sẽ xuất hiện.

Mặt trái và mặt phải của mặt nạ kịch Noh cũng không đối xứng. Sự chênh lệch này được gọi là “âm dương”. Thực tế, khuôn mặt của con người cũng không đối xứng, chúng ta thường gọi góc mặt mà chúng ta thích là “góc mặt ăn ảnh” và góc mặt không đẹp được gọi là “góc chết”.

Sự không đối xứng của mặt nạ kịch Noh

Ngoài ra, nét mặt của mặt nạ kịch Noh thay đổi theo chuyển động dọc của khuôn mặt. Khi khuôn mặt hơi ngẩng cao thể hiện sự phấn khởi, khi khuôn mặt cúi xuống thể hiện biểu cảm mờ ám. Sự khác biệt nhỏ nhất về góc độ có thể gợi lên nhiều biểu hiện, sắc thái khác nhau, chẳng hạn như niềm vui và hạnh phúc, trêu chọc và buồn bã, xấu hổ và tuyệt vọng.

Hy vọng qua bài viết này Phuong Nam Education đã cung cấp thêm cho các bạn yêu “Đất nước mặt trời mọc” những kiến thức thú vị về đất nước này. 

Tags: Mặt nạ kịch Noh, mặt nạ truyền thống của Nhật Bản, bí ẩn đằng sau mặt nạ kịch Noh, bí quyết làm nên mặt nạ kịch Noh không vô cảm, kịch Noh, diễn viên kịch Noh, mặt nạ kịch Noh có vô cảm không, phân loại mặt nạ kịch Noh