Văn hóa ẩm thực Nhật Bản nổi tiếng trên thế giới nhờ vừa giữ được truyền thống, lịch sử lâu đời của Nhật Bản vừa kết hợp một cách khéo léo những yếu tố hiện đại để phù hợp với nhu cầu của người tiêu dùng. Trong đó, Wagashi, hay gọi là bánh kẹo Nhật cũng đã giữ được những yếu tố đó, góp phần giúp người thưởng thức có thể cảm nhận Wagashi bằng 5 giác quan.

Wagashi là gì?

Wagashi là thuật ngữ chung để chỉ các loại bánh kẹo truyền thống của Nhật Bản. Không giống với các loại bánh kẹo Phương Tây, được du nhập vào Nhật Bản từ thời Minh Trị (1868 - 1912), Wagashi chỉ các loại bánh kẹo được đưa vào Nhật Bản thời Edo (1603 - 1868) và được người Nhật biến tấu thành bánh kẹo truyền thống của Nhật Bản.

Người ta nói có thể thưởng thức  Wagashi bằng năm giác quan thị giác, vị giác, khứu giác, thính giác, xúc giác, người Nhật gọi đó “nghệ thuật năm giác quan”. Wagashi được tạo ra dựa trên các mùa của nước Nhật, những thiết kế tinh tế của chúng dựa trên các hình ảnh thiên nhiên như hoa, chim, gió, mặt trời,.. Bánh kẹo truyền thống của Nhật Bản được sử dụng cho các sự kiện lớn nhỏ trong năm, với hơn 100 loại khác nhau.  

Wagashi mùa hè với màu sắc tươi mát làm dịu cơn nóng ngày hè

Điểm danh các loại Wagashi tiêu biểu

Wagashi được làm theo phương pháp truyền thống của Nhật Bản. Chúng có nhiều loại và được phân loại theo nhiều cách khác nhau, theo mùa, theo phương pháp sản xuất, theo sự kiện, lễ hội,.. Trong bài viết này, Phương Nam xin giới thiệu đến mọi người một số bánh kẹo truyền thống của Nhật Bản.

Nerikiri

Đây là loại Wagashi với hương vị thanh lịch và tươi ngon, là một trong những loại bánh kẹo cao cấp của Nhật Bản. Thường được trưng bày, ăn trong các dịp lễ hội, trà đạo,...

Bánh Nerikiri được làm bằng cách nhào đậu trắng nghiền với một chút bột gạo nếp, tạo hình hoa quả vô cùng đẹp mặt. Có thể nói sự đẹp đẽ và đặc sắc của loại bánh này thực sự là một tác phẩm nghệ thuật độc đạo của Nhật Bản.

Bánh Nerikiri có tạo hình bắt mắt được trưng bày trong các lễ hội đặc biệt

Dango

Đây là loại bánh kẹo truyền thống của Nhật Bản phổ biến nhất, bánh được làm bằng cách thêm nước nóng vào ngũ cốc, vo tròn rồi hấp, rán, luộc. 

Dango có nhiều loại khác nhau, trong đó đặc biệt có bánh Tsukimi Dango, là lễ vật dâng lên mặt trăng vào dịp Trung Thu. Ngoài ra, còn có Kibi Dango là loại bánh Momotarou mang đi trong hành trình diệt yêu, loại bánh này đã tổn tại trong một thời gian dài nhưng với hương vị ngọt thanh và kết cấu mềm mại là lý do để chúng được mọi người ưa chuộng cho đến hôm nay.

Bánh Kibi Dango là bánh gắn liền với tuổi thơ của nhiều trẻ em Nhật Bản

Senbei

Đây là món ăn nhẹ cổ điển với kết cấu giòn, tương tự như bánh nướng. Được chia làm hai loại: bánh Senbei nướng và Senbei chiên. 

Senbei có lịch sự lâu đời, đầu tiên được sản xuất tại Trung Quốc, du nhập vào Nhật Bản từ thời Asuka.

Bánh gạo Nhật Bản Senbei hương vị giòn tàn, thơm ngon

Wagashi và bánh kẹo Phương Tây khác nhau như thế nào?

Wagashi và bánh kẹo Phương Tây không chỉ khác nhau về xuất xứ, Wagashi là bánh kẹo truyền thống Nhật, bánh kẹo Phương Tây nhập khẩu từ các nước Âu Mỹ. Điểm khác biệt lớn nhất của hai loại bánh kẹo nằm ở nguyên liệu của chúng. Wagashi có đặc điểm hơn 60% thành phần là nước và nhiều thành phần thực vật khác như đường, tinh bột. Mặt khác, bánh kẹo Phương Tây sử dụng các thành phần động vật như bơ, kem thay cho nước, có nhiều chất béo và ngọt hơn Wagashi.

Wagashi tác động đến 5 giác quan con người

Người ta nói rằng phải cảm nhận Wagashi bằng 5 giác quan. Điều độc đáo của Wagashi là trông đẹp mắt (Thị giác), ngon miệng (vị giác), cảm giác khi cắt và khi chạm vào, khi đưa nó vào miệng (xúc giác), đặc biệt là nó tác động đến khứu giác và thính giác.

Khứu giác

Hương thơm của Wagashi là “hương thơm tinh tế” được làm từ các thành phần, hương liệu tự nhiên. Kể từ thời Heian, người Nhật Bản đã rất nhạy bén với hương thơm, bằng chứng là họ có thể phân biệt một người trong bóng tối bằng mùi hương trên quần áo của người đó, và thậm chí họ có cả nghệ thuật “Hương đạo”. Những cảm tính độc đáo đó giúp người Nhật dễ dàng cảm nhận được hương vị thiên nhiên tinh tế của Wagashi.

Thị giác

Dĩ nhiên đối với bất kỳ món ăn nào thì vẻ ngoài rất quan trọng. Đối với bánh kẹo truyền thống của Nhật Bản, vẻ ngoài của chúng không chỉ phải mang cảm giác ngon miệng mà còn phải truyền tải sự thay đổi của bốn mùa xuân, hạ, thu, đông.

Dưới bàn tay của nghệ  nhân Wagashi có hình dáng và màu sắc cực kỳ bắt mắt

Thính giác

Wagashi tác động đến thính giác thông qua tên của từng loại bánh. Khi người ta đặt tên cho từng loại bánh kẹo Nhật thì không chỉ dựa vào một số yếu tố như nguyên liệu mà còn dựa vào âm thanh của cái tên đó, người nghệ nhân sẽ tìm kiếm những cái tên tinh tế, nhẹ nhàng, mà vẫn thể hiện đặc trưng của loại bánh đó. Ví dụ, như những chiếc bánh hình lá phong, nhiều người nghĩ tại sao nghệ nhân không đặt tên bánh là “Momiji” mà lại đặt là “Tatsudahime” (nữ thần mùa thu), đó là vì cái tên Tatsudahime mang ý nghĩa tế nhị hơn, hoa mỹ hơn. 

Xúc giác

Cảm giác mềm mại của miếng bánh khi chạm vào, khi cắm những chiếc tăm vào bánh, phần nào giúp người ăn cảm nhận được độ ngon của Wagashi. Ngoài ra, cảm giác khi nhai miếng bánh mềm, dẻo, giòn đã tác động ít nhiều đến xúc giác của người thưởng thức nó. Khi làm Wagashi, các nghệ nhân luôn chú trọng đến cảm giác “tan chảy trong miệng” của loại bánh đó, dựa vào yếu tố đó mà kết hợp các nguyên liệu bằng phương pháp phù hợp.

Vị giác

Một trong những đặc trưng của văn hóa ẩm thực Nhật Bản là sử dụng nguyên liệu tự nhiên. Không chỉ trong các món ăn hằng ngày mà trong các món ăn ngọt như Wagashi, người Nhật cũng thường sử dụng các nguyên liệu trong thiên nhiên, để giữ được hương vị thanh tao, tự nhiên. Điều đó, giúp cho người ăn không chỉ thưởng thức được hương vị tuyệt vời của Wagashi mà còn có thể cảm nhận được mùi vị của tự nhiên.

Nghệ thuật làm Wagashi của Nhật Bản có thể nói là một trong những nghệ thuật đặc sắc nhất trên thế giới, nó không chỉ món ăn mà còn là những tác phẩm điêu khắc vô cùng sống động, tinh tế mà người thưởng thức có thể cảm nhận bằng 5 giác quan.

Tags: Wagashi, bánh kẹo truyền thống của Nhật Bản, Wagashi tác động đến 5 giác quan của con người, điểm danh các loại Wagashi tiêu biểu, Wagashi và bánh kẹo Phương Tây khác nhau như thế nào?, Nerikiri, Dango, Senbei